KBRN Savunma Teknolojileri Araştırma Grubu; başta Savunma Sanayii olmak üzere farklı kurum kuruluşların ihtiyaçlarını ulusal ve uluslararası standartlara göre zamanında, doğru ve tam olarak karşılamayı ilke edinmiş bir araştırma grubudur. KBRN Savunma Teknolojileri Araştırma Grubu Kimyager, Kimya Mühendisi, Fizikçi, Moleküler Biyolog, Genetik Mühendisi gibi farklı disiplinlerden tecrübeli araştırmacı ve teknisyen kadrosuyla 31 kişilik bir ekip olarak faaliyet göstermektedir.
KBRN Savunma Teknolojileri Araştırma Grubu; KBRN Tespit, Teşhis ve Tanı Sistemleri, KBRN Korunma Ürün ve Sistemleri, KBRN Dekontaminasyon Ürünleri ve KBRN Test Hizmetleri alanlarında faaliyet göstermektedir.
KBRN Tespit, Teşhis ve Tanı Sistemleri:
Kimyasal savunmaya yönelik olası tehditlere karşı hazır olabilmek için erken, güvenilir ve zamanında tespit amacıyla yürütülen çalışmalar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Algılayıcı Malzeme Geliştirme: Gaz/Sıvı ortam için Kimyasal Harp Maddeleri (KHM), Zehirli Endüstriyel Maddeler (ZEM), içme suyu ve doğal su kaynaklarındaki zararlı bileşikler ve hava kalitesini iç ve dış ortamda etkileyen kirleticileri algılayan malzemelerin geliştirilmesi (Tasarım, Sentez ve Karakterizasyon)
- Sensör Geliştirme: Geliştirilen algılayıcı ara yüzey malzemeleri kullanılarak çeşitli kaplama yöntemleri ile (Jet-Spray, Spin Coating, Elektro-Spray vb.) QCM (Quartz Crystal Microbalance), SAW (Surface Acoustic Wave) vb. transduserlere entegre ederek sensör geliştirme faaliyetleri (Sensör Üretim, Test, Analiz ve Karakterizasyon),
- Sensör Dizisi Geliştirme: Elde edilen sensörler kullanılarak hedef uygulamalara yönelik Sensör Dizileri Geliştirme (Elektronik ve Mekanik Tasarım, Test, Veri Analizi, Uygulama Yazılımı)
- Prototip/Cihaz Geliştirme: Sensör dizilerinin laboratuvar ve saha analizleri yapılarak hedef analitlere karşı duyarlı Cihaz Geliştirme (KHM Tespit, ZEM Tespit-Teşhis, Patlayıcı, narkotik, pestisit, VOC detektörleri vb.)
- Test Sistemleri Geliştirme: Gaz ve sıvı ortamda sensör/sensör dizilerinin laboratuvar testlerinde kullanılmak üzere tam otomatize test sistemlerinin tasarım, üretim ve kurulumu
 |
|
Mobil Kimyasal Harp Maddeleri ve Zehirli Endüstriyel Maddeleri Belirleme Cihazları
|
 |
Biyolojik savunmaya yönelik çevresel örneklerde ve maruziyet durumunda canlıda tanı ve tespit amacıyla yürütülen çalışmalar ise aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Antikor Geliştirilmesi: Toplum sağlığını etkileyen ve biyolojik silah sınıfına giren çeşitli ajanların (patojen, virus, bakteri, spor, toksin vb.) tespiti için monoklonal ve poliklonal antikorların geliştirilmesi ve üretimi.
- Antikor Tabanlı Tanı Sistemleri Geliştirilmesi: Geliştirilen monoklonal/poliklonal antikorlar kullanılarak;
-Biyolojik ajan tespiti için ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) test sistemleri (antijen-antikor üretimi ve karakterizasyonu, işaretlenmesi, sistem dizaynı ve test bileşenlerinin optimizasyonu, örnek matriks (kan, serum, nazoferangeal sürüntü, gıda ekstraktı, su, toprak gibi çevresel örnekler) özelinde koşulların optimizasyonu)
-Biyolojik ajanların hızlı tespitine olanak sağlayan Yatay Akış Test (Lateral Flow Assay) sistemlerinin geliştirilmesi (nanopartikül sentezi, partikül-antikor konjugasyonu, sistem bileşenlerinin eldesi, optimizasyonuve test dizaynı)
-Hastalıkların tayini için antijen ve antikor tespitine yönelik serolojik ELISA tanı kitlerinin geliştirilmesi
- Nükleik Asit Tabanlı Tanı Sistemleri Geliştirilmesi: Patojenlerin doğru, güvenilir, spesifik tespiti için uluslararası standartlara uygun hedef DNA veya RNA’ya özgü tanı sistemlerinin geliştirilmesi ve validasyonu (Nükleik asit ekstraksiyonu, Real-Time PCR, dizileme vb.)
|
Gıdalarda Aflatoksin Tanısı için Elisa Kiti ve |
 |
KBRN Korunma Ürün ve Sistemleri:
KBRN korunma ürün ve sistemleri kapsamında adsorban malzeme, koruyucu filtreler, kişisel koruyucu ekipmanlar ve toplu korunma sistemleri geliştirilmektedir. Bu alanda yürütülen çalışmalar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- KBRN Koruyucu Elbise Geliştirilmesi: C tipi KBRN kişisel koruyucu elbiselerde kullanılmak üzere Küresel Aktif Karbon geliştirilmesi ve elbiselerin filtre katmanlarına entegre edilmesi. Prototipleri üretilen KBRN Koruyucu Elbiselerin test ve karakterizasyonunun yapılması. (Ticarileşmiştir)
- KBRN Koruyucu Filtre Geliştirilmesi: Kimyasal ve fiziksel aktivasyon yöntemleri, yüksek sıcaklık ve empregnasyon teknolojieri kullanılarak Özel nitelikli Kromlu ve Kromsuz granül yapılı empregne aktif karbon geliştirilmesi. (Ticarileşmiştir)
- Yeni Nesil Reaktif Nano Adsorban Geliştirilmesi: Metal Organik Kafes Yapı (MOF) teknolojileri esaslı kimyasal ve biyolojik savaş ajanlarına karşı koruyuculuk gösteren reaktif nano adsorbanların milli imkanlarla geliştirilmesi ve KBRN Koruyucu Tekstil gibi uygulama çalışmalarının yapılması.
 |
|
|
 |
|
|
KBRN Dekontaminasyon Ürünleri:
KBRN dekontaminasyon ürünleri kapsamında farklı dekontaminasyon ürünleri geliştirilmesi üzerine çalışmalar yürütülmektedir.
- Reaktif Dekontaminasyon Malzemeleri Geliştirilmesi: Kimyasal & biyolojik savaş ajanlarına ve zehirli endüstriyel kimyasallara karşı etkin dekontaminasyon ürünlerinin milli imkanlarla geliştirilmesi, pilot ölçekte üretilmesi ve test edilmesi çalışmaları
KBRN Test Faaliyetleri:
- KBRN Filtre Testleri: Yurt içinde KBRN filtre üreten firmalar tarafından gönderilen filtre ve empregne aktif karbonların doğrulama testleri yapılarak AEP 54’e uygun olup olmadıklarına yönelik rapor hazırlanmaktadır.
- Kimyasal Silahları Yasaklama Örgütü (OPCW) Yeterlilik Testleri: OPCW tarafından onaylanmış bir laboratuvar olma hedefi doğrultusunda 2021 yılından itibaren düzenli olarak uluslararası yeterlilik testlerine katılım sağlanmaktadır.
- Diğer Test Hizmetleri: Savunma Sanayiinde faaliyet gösteren kamu ve özel sektör kuruluşlarına NATO ve diğer askeri/sivil standartlara göre çeşitli KBRN ürünlerinin (maskeler, koruyucu giysiler, dekontaminasyon ürünleri, algılama cihazları vb.) kimyasal koruyuculuk/algılama/etkinlik testlerinin yapılmasına dair test hizmetleri verilebilmesi için çalışmalar devam etmektedir.
KBRN Savunma Teknolojileri Araştırma Grubu, bu yapısıyla bilimsel araştırmayı, Ar-Ge, Ür-Ge çalışmalarını ticari-endüstriyel faaliyetler ile birleştirmekte ve KBRN savunmasına yönelik ülkemizin sürdürülebilir kalkınma yolunda küresel rekabet gücünün arttırılmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Hâlihazırda KBRN Savunma Teknolojileri Araştırma Grubu bünyesinde birçok kamu projesi, TÜBİTAK TARAL projesi ve dış destekli projeler devam etmektedir. Ayrıca KBRN testleri alanında öncül çalışmalar başlatmış olup bu konudaki yeteneklerini artırma ve geliştirme yolunda ilerlemektedir.
Uluslararası hakemli dergilerde yayımlanan makaleler (Son 5 yıl):
- A. Kösemen, S. Öztürk, Z. Şen, Z. A. Kösemen, M. Harbeck, Z. Z. Öztürk, “Volatile organic compounds and dimethyl methyl phosphonate (DMMP) sensing properties of the metal oxide functionalized QCM transducers at room temperature”, Journal of Electrochem. Soc. 164 (13), (2017), B657–B664.
- I.Gürol, G. Gümüş, D. K. Tarakci, Ö. Güngör, M. Durmuş, V.Ahsen, “Photophysical and photochemical properties of fluoroether- substituted zinc(II) and titanium(IV) phthalocyanines”, J. Porphyrins Phthalocyanines, (2018), 22, 46-55.
- M. Harbeck, Z. Şen, D.D. Erbahar, G. Gümüş, E. Musluoğlu ‘’Gas sensing with hexafluoroisopropanol substituted phthalocyanines and vic-dioximes: a comparative study’’, Turkish Journal of Chemistry, (2019), 43, 890-901.
- Z. Şen, S. Öztürk, M. Harbeck, Z. Z. Öztürk, “Room-temperature sensing of volatile organic compounds using graphene”, Sensor. Mater., 31 (4),(2019), 1365–1374.
- M. Harbeck, Z. Şen, D. D. Erbahar, E. Fidan Çelik, G. Gümüş, E. Musluoğlu, ‘’Synthesis and QCM gas-sensing properties of 3,4-dialkoxyphenyl tosylamino-substituted phthalocyanines’’, J.Porphyrins Phthalocyanines, (2020), 24, 830-839.
- M. Harbeck, Z. Şen, D. D. Erbahar, I.Gürol, V.R. Rosa, R. Hoogenboom, “Poly(2-n-propyl-2-oxazoline) Surface Modified Quartz Crystal Microbalance Sensor for Highly Sensitive Detection of Alkali Cyanides, Alkali Chlorides, and Other Ionic Species in Water”, Adv. Mater. Interfaces 2022, 9, 2200135.
Patent:
- “The use of piezoelectric transducers modified with metal oxide-based thin films for direct detection of amine derivatives in liquid media" PCT/IB2015/052866. 2019 yılında yayınlanmıştır.
Buluş sahipleri: Dilek ERBAHAR, Mika HARBECK, Zafer ŞEN, Arif KÖSEMEN, Sadullah ÖZTÜRK, Necmettin KILINÇ, Zafer Ziya ÖZTÜRK, Yusuf YERLİ.