TÜBİTAK, Türkiye’de üretilen ve tüketilen 500’den fazla gıdanın besin ve enerji değerlerini Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı TürKomp’ta topladı.
Günümüzde birçok ülke, coğrafyalarında ürettikleri ve tükettikleri gıdaları temsil eden güvenilir ve izlenebilir ulusal verilere ihtiyaç duyuyor. Türkiye’de ise bu gereksinim, uzun yıllardır, çeşitli ülkelere ait veri kaynaklarının kullanımıyla giderilmeye çalışılıyordu. Bu konuda dışa bağımlılığı ortadan kaldırmak amacıyla TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gıda Enstitüsü (GE) yöneticiliğinde geniş çaplı bir araştırma başlatıldı. 2008 yılında başlatılan çalışma ile tarım, gıda, beslenme ve sağlık alanında kullanılmak üzere Türkiye’yi temsil eden gıda bileşen veri üretme sistemi kuruldu. “www.turkomp.gov.tr” internet adresinde hizmete giren TürKomp isimli sistem, Türkçe ve İngilizce aramalara cevap verebilecek. Sistem, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) sunucusu üzerinden hizmet verecek.
500’den Fazla Gıdayla İlgili Veri Üretildi
TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı kapsamında desteklenen ‘Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Yaygın Sürekli Paylaşım Sisteminin Oluşturulması’ isimli proje; MAM Gıda Enstitüsü ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı laboratuvarlarında görev yapan araştırma ekiplerinin birlikte çalışmasıyla gerçekleştirildi. Proje ile Türkiye’de üretilen ve tüketilen tarımsal ürünler ile sanayileşmiş geleneksel gıdaların enerji ve besin öge düzeyleri ileri laboratuvar analiz teknikleri ile belirlendi. Ulusal ölçekte ve uluslararası standartlarda hazırlanan TürKomp’ta, 500’den fazla gıdaya ait 100 bileşen için yaklaşık 63 bin veri bulunuyor.
Gıdalar Arasında Karşılaştırma Yapılabiliyor
Verilerin bölge bazında da gösterildiği TürKomp’ta aramalar, gıdaya, bileşene, beslenmeye göre yapılabiliyor; hangi vitaminlerin hangi yiyeceklerde olduğu kolayca bulunabiliyor. İki farklı gıda, aynı ekran üzerinde bileşenleri yönünden karşılaştırılabiliyor, çoktan aza doğru sıralanabiliyor ve “beslenme çantasıyla” günlük enerji ve besin ögesi düzeyleri kolaylıkla hesaplanıyor. TürKomp; tarım, gıda, beslenme ve sağlık alanlarında yapılacak eğitim, araştırma, üretim, yatırım, mevzuat çalışmalarında ve toplumun bilinçli beslenmesinde ulusal veri kaynağı olarak hizmet verecek.
Geleneksel Gıdalar da Kayıt Altına Alındı
Proje kapsamında, Türkiye'ye özgü pekmez, tarhana, bulgur, lokum, baklava gibi 53 geleneksel gıdaya ait 122 farklı üretim tekniği kayıt altına alındı ve ürünlerin bileşimleri belirlendi. Uluslararası platformda bu ürünlerin Türkiye’nin geleneksel gıdası olduğunun ispatına yönelik kullanılabilecek bilimsel verilerle destekli ‘geleneksel gıda taslak tescil dosyaları’ da hazırlandı. Geleneksel gıdalarla ilgili bilgiler, tescil işlemlerinin tamamlanmasının ardından paylaşıma açılacak.