TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü Müdürü ve COVID-19 Türkiye Platformunun Koordinatörü Prof. Dr. Şaban Tekin, A Haber ile gerçekleştirdiği röportajda, TÜBİTAK MAM GMBE koordinasyonunda “Covid-19 Türkiye Platformu” tarafından yapılan aşı ve ilaç çalışmaları hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Virüse karşı 7 farklı yerli aşı çalışması yapıldığı ve bu aşılardan 2’sinin Kasım-Aralık ayına kadar kullanıma hazır olmasının beklendiğini ifade eden TÜBİTAK MAM GMBE Müdürü Prof. Dr. Şaban Tekin konuşmasında, “Covid-19 Türkiye Platformu tarafından yapılan yerli aşıların koordinasyonu TÜBİTAK MAM GMBE tarafından gerçekleştiriliyor. Süreçte şuanda 7 aşımız bulunuyor. 7 aşımızdan 1 tanesi olan VLP aşısı Faz-1 aşaması bitirdi. Haziran ayının ilk haftasından itibaren Faz-2 çalışmalarına başlanacak ondan sonrasında ise Faz-3 aşamasına geçilecek. Prof. Dr. Osman Erganiş hocamızın yapmakta olduğu diğer bir inaktif aşı çalışmasında Faz-1 çalışmaları sürüyor, Ankara Şehir Hastanesinde klinik çalışmalar devam ediyor. En kısa sürede bu da biter bitmez Faz-2 aşaması için gerekli işlemler yapılacak. Üçüncü bir aşımız olan Adenoviral bazlı Covid-19 aşısında Faz-1 ve Faz-2 üretimleri GMP ortamında yapıldı. Bununla ilgili başvurularımız TİTCK nezdinde gerçekleştirildi. Onay alınır alınmaz Faz-1 çalışması başlayacak.” dedi.
TÜBİTAK tarafında kullanıma en yakın olan aşının ODTÜ-BİLKENT ekibi ile yapılan VLP aşısı olduğunu belirten TÜBİTAK MAM GMBE Müdürü Prof. Dr. Şaban Tekin, Prof. Dr. Mayda Gürsel tarafından gerçekleştirilen Nobel Tesislerinde hazırlanan aşının, Faz-2 çalışmalarına geçmek üzere olduğunu ve yılsonuna doğru Sağlık Bakanlığı TİTCK’nın uygun görmesi durumunda bu aşının erken kulanım onayı alma ihtimali bulunduğunu ifade etti.
TÜBİTAK haricinde de aşı çalışmalarının olduğunu ve Erciyes Üniversitesi tarafından yapılan aşı çalışmasına yönelik bilgi veren Prof. Dr. Şaban Tekin, “Herhangi bir yayın olmadığı için şuan bilmiyoruz ancak aldığımız haberlere göre Erciyes Üniversitesi’nde gerçekleştirilen aşı çalışmasında Faz-2 tamamlandı. Haziran ayı içerisinde Faz-3 çalışmaları başlayacak. Onların da bu yıl içerisinde erken kullanım onayı alma ihtimalleri var elbette. Şu anda en aktif bu 2 aşı yıl içerisinde hizmete girebilecek kullanılabilecek aşılar diyebilirim. Bu çalışmalar sırasında ve üretim sürecinde herhangi bir sıkıntı yaşanmazsa en kötü ihtimalle en az 2 aşı Türkiye’de hazır olabilir.” diye konuştu.
TÜBİTAK MAM GMBE Müdürü Prof. Dr. Şaban Tekin, “Biz bu çalışmalara COVID-19 Türkiye Platformu kapsamında başladığımızda Türkiye’de maalesef aşı üretimi yoktu. Ne tesis anlamında yoktu. Veteriner üretimler hariç beşeri aşıların üretimi yoktu. Ekipler de dağınık bir şekilde çalışıyordu kendi laboratuvarlarında. Ar-Ge amaçlı çalışmalar yapılmış bugüne kadar. Daha önceki aşı kabiliyetlerimiz maalesef unutulmuş. Biz bunları tekrar canlandırdık, bu ekipleri bir araya topladık ve platform kapsamında 7 aşı projesi oluşmuş oldu. Gerçekten olağanüstü bir çabayla, birlikte başarma, birlikte geliştirme sloganıyla yola çıkmıştık. Birlikte mümkün demiştik. Gerçekten bunun mümkün olduğunu gördük. Çünkü bizim platformumuzda çalışma karşılıklı iş birliği ile gerçekleştiriliyor. Bütün platformun koordinasyonu TÜBİTAK MAM GMBE tarafından yapılıyor. Bu ekiplere her türlü desteği sağlıyoruz. Satın alma desteği, tedarik desteği, deneysel challenge essayleri, nötralizan essayleri ekiplere istedikleri takdirde biz gerçekleştiriyoruz. Bunun yanında isteyenlere laboratuvarlarımızı kullandırıyoruz. Hem firmalar, hem bu ekipler istedikleri zaman buraya gelip istediklerini yapabiliyorlar. Bu şekilde bir birliktelik oldu. Sadece burası için değil, ekipler birbirlerine de laboratuvarlarını açtılar. Birbirlerine yardımcı oldular. Ciddi bir iş birliği gerçekleşti. Platform yapısı çok güzel çalıştı ve bunun, bundan sonraki TÜBİTAK projelerinde kullanılacağını düşünüyoruz. Çünkü bu platform modeli yurtdışından da yurtiçinden de ciddi ilgi gördü. Bu konuda bizden bilgiler de alındı. Dolayısıyla birlikte başarıyoruz, birlikte geliştiriyoruz. Herkesin emeği var, 436 araştırmacı değişik kurumlardan, üniversitelerden, firmalardan, devletin araştırma merkezlerinden her kademeden insan, bunların 200 den fazlası genç araştırmacı ki bunlar ciddi bir efor sarf ettiler. Halen de çalışmaları devam ediyor. Bununla ilgili ciddi bir kapasite oluştu. Bu hocalarımız, ekiplerimiz bundan sonraki belki Türkiye’nin ihtiyacı olacak aşılar üretecekler gelecekte. Bu konuda da devletimizin ciddi desteleri var. Bizde bununla ilgili burada bir aşı üretim merkezi oluşturuyoruz.” dedi.
Bütün yerli aşıların hepsinin TİTCK kontrolünde, GMP koşullarda yani en üst hijyenik koşullarda, konforlu ortamlarda üretimlerin gerçekleştirildiğini ifade eden Prof. Dr. Şaban Tekin, Dünya Sağlık Örgütü uluslararası standartlarda ne yapıyorsa yerli aşı çalışmalarında da aynısının yapıldığını hatta daha da titiz davranıldığını, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından bunların denetlendiğini ve bu denetleme sonucuna göre projelerin devam edip etmeyeceğine karar verdiğini belirtti.
Röportaj videosuna ulaşmak için tıklayınız.